Quay lại bản Việt dịch
I. Ðầu Ngón Tay (S.ii,133)
1) Như vầy tôi nghe.
Một thời Thế Tôn ở Sàvatthi, Jetavana, tại vườn ông Anàthapindika.
2) Rồi Thế Tôn lấy lên một ít bụi trên đầu móng tay rồi gọi các Tỷ-kheo:
-- Các Ông nghĩ thế nào, này các Tỷ-kheo, cái gì nhiều hơn, một ít bụi này Ta lấy lên trên đầu ngón tay, hay là quả đất lớn này?
3) -- Chính cái này, bạch Thế Tôn, là nhiều hơn, tức là quả đất lớn này. Ít hơn là một ít bụi được Thế Tôn lấy lên trên đầu ngón tay; không phải một trăm lần, không phải một ngàn lần, không phải một trăm ngàn lần có thể sánh bằng, khi so sánh quả đất lớn với một ít bụi được Thế Tôn lấy lên trên đầu ngón tay.
4) -- Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, đối với vị Thánh đệ tử đã chứng được kiến cụ túc, đối với người đã chứng được minh kiến, cái này là nhiều hơn, tức là khổ đã được đoạn tận, đã được diệt tận; ít hơn là khổ còn lại, không phải một trăm lần, không phải một ngàn lần, không phải một trăm ngàn lần, có thể sánh bằng khi so sánh với khổ uẩn trước đã được đoạn tận, đã được diệt tận, tức là bảy lần nhiều hơn.
5) Như vậy lợi ích lớn thay, này các Tỷ-kheo, là pháp minh kiến (Dhammà -sbhisamayo: pháp hiện quán); như vậy lợi ích lớn thay là chứng đắc pháp nhãn.
II. Hồ Sen (Tạp 5.7, Ðại 2,34a) (S.ii,134)
1) Trú ở Sàvatthi.
2) -- Này các Tỷ-kheo, ví như một hồ sen 50 do tuần bề dài, 50 do tuần bề rộng và 50 do tuần bề sâu, nước đầy tràn khiến con quạ có thể uống được. Từ nơi hồ sen ấy một người lấy nước lên với đầu ngọn cỏ. Các Ông nghĩ thế nào? Này các Tỷ-kheo, cái nào nhiều hơn, nước được lấy lên trên đầu ngọn cỏ, hay nước của hồ sen?
3) -- Chính cái này, bạch Thế Tôn, là nhiều hơn, tức là nước của hồ sen; ít hơn là nước được lấy lên trên đầu ngọn cỏ, không phải một trăm lần, không phải một ngàn lần, không phải một trăm ngàn lần, có thể sánh bằng khi so sánh nước của hồ sen với nước được lấy lên trên đầu ngọn cỏ.
4) -- Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, đối với bậc Thánh đệ tử đã chứng được kiến cụ túc, đối với người đã chứng được minh kiến, cái này là nhiều hơn, tức là khổ đã được đoạn tận, đã được diệt tận; ít hơn là khổ còn lại. Không phải một trăm lần, không phải một ngàn lần, không phải một trăm ngàn lần, có thể sánh bằng khi so sánh với khổ uẩn trước đã được đoạn tận, đã được diệt tận, tức là bảy lần nhiều hơn.
5) Như vậy lợi ích lớn thay, này các Tỷ-kheo, là pháp minh kiến; như vậy lợi ích lớn thay là chứng đắc pháp nhãn!
III. Nước Sông Hợp Dòng (Sii,134)
1) ... Trú ở Sàvatthi.
2) -- Này các Tỷ-kheo, ví như các con sông lớn này, cùng nhau đồng chảy, cùng nhau hợp dòng, như sông Gangà (sông Hằng), sông Yamunà, sông Aciravatii, sông Sarabhuu, sông Mahii. Từ chỗ các hợp dòng ấy, một người lấy lên hai hay ba giọt nước. Các Ông nghĩ thế nào, này các Tỷ-kheo, cái nào là nhiều hơn, hai hay ba giọt nước được lấy lên, hay là nước ở chỗ hợp dòng?
3) -- Chính cái này, bạch Thế Tôn, là nhiều hơn, tức là nước ở chỗ hợp dòng; ít hơn là hai ba giọt nước được lấy lên; không phải một trăm lần, không phải một ngàn lần, không phải một trăm ngàn lần, có thể sánh bằng khi so sánh nước ở chỗ hợp dòng với hai hay ba giọt nước được lấy lên.
4) Cũng vậy, này các Tỷ-kheo... (như trên)...
IV. Nước Sông Hợp Dòng (S.ii,135)
1) ... Trú ở Sàvatthi.
2) -- Này các Tỷ-kheo, ví như các con sông lớn này, cùng nhau đồng chảy, cùng nhau hợp dòng, như sông Gangà, sông Yamunà, sông Aciravatì, sông Sarabhuu, sông Mahì; nước các sông ấy đi đến đoạn tận, diệt tận, chỉ trừ hai hay ba giọt nước, các Ông nghĩ thế nào? Này các Tỷ-kheo, cái gì nhiều hơn, nước sông hợp dòng đi đến đoạn tận, diệt tận, hay là hai hay ba giọt nước còn lại?
3) -- Chính cái này, bạch Thế Tôn, là nhiều hơn, tức là nước hợp dòng đi đến đoạn tận, diệt tận. Ít hơn là hai hay ba giọt nước còn lại. Không phải một trăm lần, không phải một ngàn lần, không phải một trăm ngàn lần, có thể sánh bằng khi so sánh nước sông hợp dòng đi đến đoạn tận, diệt tận với hai hay ba giọt nước còn lại.
4) -- Cũng vậy, này các Tỳ-kheo...
V. Quả Ðất (S.ii,135)
1) ... Trú ở Sàvatthi.
2) ... Ví như, này các Tỷ-kheo, có người đặt bảy cục đất tròn lớn bằng hột táo trên quả đất lớn. Này các Tỷ-kheo, các Ông nghĩ thế nào? Cái nào là nhiều hơn, bảy cục đất tròn to bằng hột táo được đặt trên quả đất, hay là quả đất lớn?
3) -- Chính cái này, bạch Thế Tôn, là nhiều hơn, tức là quả đất lớn. Ít hơn là bảy cục đất tròn to bằng hột táo được đặt trên quả đất. Không phải một trăm lần, không phải một ngàn lần, không phải một trăm ngàn lần, có thể sánh bằng khi so sánh quả đất lớn với bảy cục đất tròn được đặt trên quả đất.
4) -- Cũng vậy, này các Tỷ-kheo...
VI. Quả Ðất (S.ii,136)
1) ... Trú ở Sàvatthi.
2) -- Ví như, này các Tỷ-kheo, quả đất lớn đi đến đoạn tận, diệt tận, trừ bảy cục đất tròn lớn bằng hột táo. Các Ông nghĩ thế nào, này các Tỷ-kheo? Cái nào là nhiều hơn, quả đất lớn đi đến đoạn tận, diệt tận, hay là bảy cục đất tròn lớn bằng hột táo còn lại?
3) -- Chính cái này, bạch Thế Tôn, là nhiều hơn, tức là quả đất lớn đi đến đoạn tận, diệt tận. Ít hơn là bảy cục đất tròn lớn bằng hột táo còn lại. Không phải một trăm lần, không phải một ngàn lần, không phải một trăm ngàn lần, có thể sánh bằng khi so sánh quả đất lớn đi đến đoạn tận, diệt tận với bảy cục đất tròn lớn bằng hột táo còn lại.
4) -- Cũng vậy, này các Tỷ-kheo...
VII. Biển (S.ii,136)
1) ... Trú ở Sàvatthi.
2) -- Ví như, này các Tỷ-kheo, một người từ biển lớn lấy lên hai hay ba giọt nước. Các Ông nghĩ thế nào, này các Tỷ-kheo? Cái nào là nhiều hơn, hai hay ba giọt nước được lấy lên, hay là nước biển lớn?
3) -- Chính cái này, bạch Thế Tôn, là nhiều hơn, tức là nước biển lớn. Ít hơn là hai hay ba giọt nước được lấy lên. Không phải một trăm lần không phải một ngàn lần, không phải một trăm ngàn lần, có thể sánh bằng khi so sánh nước biển lớn với hai hay ba giọt nước được lấy lên.
4) -- Cũng vậy, này các Tỷ-kheo...
VIII. Biển (S.ii,137)
1) ... Trú ở Sàvatthi.
2) -- Ví như, này các Tỷ-kheo, biển lớn đi đến đoạn tận, diệt tận, trừ hai hay ba giọt nước. Các Ông nghĩ thế nào, này các Tỷ-kheo? Cái gì là nhiều hơn, nước biển lớn đi đến đoạn tận, diệt tận, hay là hai hay ba giọt nước còn lại?
3) -- Chính cái này, bạch Thế Tôn, là nhiều hơn, tức là nước của biển lớn đi đến đoạn tận, diệt tận. Ít hơn là hai hay ba giọt nước còn lại. Không phải một trăm lần, không phải một ngàn lần, không phải một trăm ngàn lần có thể sánh bằng, khi so sánh nước của biển lớn đi đến đoạn tận, diệt tận với hai hay ba giọt nước còn lại.
4) -- Cũng vậy, này các Tỷ-kheo...
IX. Ví Dụ Với Núi (S.ii,137)
1) ... Trú ở Sàvatthi.
2) -- Ví như, này các Tỷ-kheo, có người đặt bảy hòn sỏi lớn bằng hột cải trên vua núi Tuyết Sơn. Các Ông nghĩ thế nào, này các Tỷ-kheo? Cái nào là nhiều hơn? Bảy hòn sỏi lớn bằng hột cải này được đặt trên núi hay là vua núi Tuyết Sơn.
3) -- Chính cái này bạch Thế Tôn, là nhiều hơn, tức là vua núi Tuyết Sơn. Ít hơn là bảy hòn sỏi lớn bằng hột cải được đặt trên núi. Không phải một trăm lần, không phải một ngàn lần, không phải một trăm ngàn lần, có thể sánh bằng khi so sánh vua núi Tuyết Sơn với bảy hòn sỏi lớn bằng hột cải được đặt trên núi.
4) -- Cũng vậy, này các Tỷ-kheo...
X. Ví Dụ Núi (S.ii,138)
1) ... Trú ở Sàvatthi.
2) -- Ví như, này các Tỷ-kheo, núi Tuyết Sơn đi đến đoạn tận, diệt tận, chỉ còn lại bảy hòn sỏi lớn bằng hột cải. Các Ông nghĩ thế nào, này các Tỷ-kheo? Cái nào là nhiều hơn? Núi Tuyết Sơn đi đến đoạn tận, diệt tận hay là bảy hòn sỏi lớn bằng hột cải được còn lại?
3) -- Chính cái này, bạch Thế Tôn, là nhiều hơn, tức là núi Tuyết Sơn đi đến đoạn tận, diệt tận này. Ít hơn là bảy hòn sỏi lớn bằng hột cải còn lại này. Không phải một trăm lần, không phải một ngàn lần, không phải một trăm ngàn lần, có thể sánh bằng khi so sánh núi Tuyết Sơn đi đến đoạn tận, diệt tận với bảy hòn sỏi lớn bằng hột cải còn lại.
4) -- Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, đối với vị Thánh đệ tử đã chứng được kiến cụ túc, đối với người đã chứng được minh kiến, cái này nhiều hơn, tức là khổ đã được đoạn tận, diệt tận. Ít hơn là khổ còn lại. Không phải một trăm lần, không phải một ngàn lần, không phải một trăm ngàn lần, có thể sánh bằng khi so sánh với khổ uẩn trước đã được đoạn tận, tức là bảy lần nhiều hơn.
5) Như vậy lợi ích lớn thay, này các Tỷ-kheo, là pháp minh kiến; như vậy lợi ích lớn thay là chứng đắc pháp nhãn!
XI. Ví Dụ Núi (S.ii,138)
1) ... Trú ở Sàvatthi.
2) -- Ví như, này các Tỷ-kheo, các Ông đặt bảy hòn sỏi lớn bằng hột đậu trên vua núi Sineru (núi Tu-di). Các Ông nghĩ thế nào, này các Tỷ-kheo? Cái nào là nhiều hơn? Bảy hòn sỏi lớn bằng hạt đậu được đặt trên núi)hay là vua núi Sineru?
3) -- Chính cái này, bạch Thế Tôn, là nhiều hơn, tức là vua núi Sineru. Ít hơn là bảy hòn sỏi lớn bằng hột đậu được đặt trên núi. Không phải một trăm lần, không phải một ngàn lần, không phải một trăm ngàn lần có thể sánh bằng, khi so sánh vua núi Sineru với bảy hòn sỏi lớn bằng hột đậu được đặt trên núi.
4) -- Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, so sánh sự chứng đắc của vị Thánh đệ tử đã chứng kiến cụ túc, của người đã chứng minh kiến, thời sự chứng đắc của các hàng Sa-môn, Bà-la-môn, du sĩ ngoại đạo không bằng một trăm lần, không bằng một ngàn lần, không bằng một trăm ngàn lần.
5) Cũng vậy, chứng đắc lớn, này các Tỷ-kheo, là kiến cụ túc, là người đã chứng được đại trí như vậy.
1 The Fingernail
Thus have I heard. On one occasion the Blessed One was dwelling at Sāvatthı̄ in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s Park. Then the Blessed One took up a little bit of soil in his fingernail and addressed the bhikkhus thus:
“Bhikkhus, what do you think, which is more: the little bit of soil that I have taken up in my fingernail or this great earth?”
“Venerable sir, the great earth is more. The little bit of soil that the Blessed One has taken up in his fingernail is trifling. It does not amount to a hundredth part, or a thousandth part, or a hundred thousandth part of the great earth.”
“So too, bhikkhus, for a noble disciple, a person accomplished in view who has made the breakthrough, the suffering that has been destroyed and eliminated is more, while that which remains is trifling.218 The latter does not amount to a hundredth part, [134] or a thousandth part, or a hundred thousandth part of the former mass of suffering that has been destroyed and eliminated, as there is a maximum of seven more lives. Of such great benefit, bhikkhus, is the breakthrough to the Dhamma, of such great benefit is it to obtain the vision of the Dhamma.”219
2 The Pond
At Sāvatthı̄. “Bhikkhus, suppose there was a pond fifty yojanas long, fifty yojanas wide, and fifty yojanas deep, full of water, overflowing so that a crow could drink from it, and a man would draw out some water from it on the tip of a blade of kusa grass. What do you think, bhikkhus, which is more: the water drawn out on the tip of the blade of kusa grass or the water in the pond?”220
“Venerable sir, the water in the pond is more. The water drawn out on the tip of the blade of kusa grass is trifling. It does not amount to a hundredth part, or a thousandth part, or a hundred thousandth part of the water in the pond.”
“So too, bhikkhus, for a noble disciple, a person accomplished in view who has made the breakthrough, the suffering that has been destroyed and eliminated is more, while that which remains is trifling…. Of such great benefit, bhikkhus, is the breakthrough to the Dhamma, of such great benefit is it to obtain the vision of the Dhamma.”
3 Water at the Confluence (1)
At Sāvatthı̄. [135] “Bhikkhus, suppose that in the place where these great rivers meet and converge—that is, the Ganges, the Yamunā, the Aciravatı̄, the Sarabhū, and the Mahı̄—a man would draw out two or three drops of water. What do you think, bhikkhus, which is more: these two or three drops of water that have been drawn out or the water at the confluence?”
“Venerable sir, the water at the confluence is more. The two or three drops of water that have been drawn out are trifling. They do not amount to a hundredth part, or a thousandth part, or a hundred thousandth part of the water at the confluence.”
“So too, bhikkhus, for a noble disciple … of such great benefit is it to obtain the vision of the Dhamma.”
4 Water at the Confluence (2)
At Sāvatthı̄. “Bhikkhus, suppose that in the place where these great rivers meet and converge—that is, the Ganges, the Yamunā, the Aciravatı̄, the Sarabhū, and the Mahı̄—their water would be destroyed and eliminated except for two or three drops. What do you think, bhikkhus, which is more: the water at the confluence that has been destroyed and eliminated or the two or three drops of water that remain?”
“Venerable sir, the water at the confluence that has been destroyed and eliminated is more. The two or three drops of water that remain are trifling. They do not amount to a hundredth part, or a thousandth part, or a hundred thousandth part of the water that has been destroyed and eliminated.”
“So too, bhikkhus, for a noble disciple … of such great benefit is it to obtain the vision of the Dhamma.”
5 The Earth (1)
At Sāvatthı̄. [136] “Bhikkhus, suppose that a man would place seven little balls of clay the size of jujube kernels on the great earth. What do you think, bhikkhus, which is more: those seven little balls of clay the size of jujube kernels that have been placed there or the great earth?”
“Venerable sir, the great earth is more. The seven little balls of clay the size of jujube kernels are trifling. They do not amount to a hundredth part, or a thousandth part, or a hundred thousandth part of the great earth.”
“So too, bhikkhus, for a noble disciple … of such great benefit is it to obtain the vision of the Dhamma.”
6 The Earth (2)
At Sāvatthı̄. “Bhikkhus, suppose that the great earth would be destroyed and eliminated except for seven little balls of clay the size of jujube kernels. What do you think, bhikkhus, which is more: the great earth that has been
destroyed and eliminated or the seven little balls of clay the size of jujube kernels that remain?”
“Venerable sir, the great earth that has been destroyed and eliminated is more. The seven little balls of clay the size of jujube kernels that remain are trifling. They do not amount to a hundredth part, or a thousandth part, or a hundred thousandth part of the great earth that has been destroyed and eliminated.”
“So too, bhikkhus, for a noble disciple … of such great benefit is it to obtain the vision of the Dhamma.”
7 The Ocean (1)
At Sāvatthı̄. “Bhikkhus, suppose that a man would draw out two or three drops of water from the great ocean. What do you think, bhikkhus, which is more: the two or three drops of water that have been drawn out or the water in the great ocean?” [137]
“Venerable sir, the water in the great ocean is more. The two or three drops of water that have been drawn out are trifling. They do not amount to a hundredth part, or a thousandth part, or a hundred thousandth part of the water in the great ocean.”
“So too, bhikkhus, for a noble disciple … of such great benefit is it to obtain the vision of the Dhamma.”
8 The Ocean (2)
At Sāvatthı̄. “Bhikkhus, suppose that the great ocean would be destroyed and eliminated except for two or three drops of water. What do you think, bhikkhus, which is more: the water in the great ocean that has been destroyed and eliminated or the two or three drops of water that remain?”
“Venerable sir, the water in the great ocean that has been destroyed and eliminated is more. The two or three drops of water that remain are trifling.
They do not amount to a hundredth part, or a thousandth part, or a hundred thousandth part of the water in the great ocean that has been destroyed and eliminated.”
“So too, bhikkhus, for a noble disciple … of such great benefit is it to obtain the vision of the Dhamma.”
9 The Mountain (1)
At Sāvatthı̄. “Bhikkhus, suppose that a man would place on the Himalayas, the king of mountains, seven grains of gravel the size of mustard seeds. What do you think, bhikkhus, which is more: the seven grains of gravel the size of mustard seeds that have been placed there or the Himalayas, the king of mountains?”
“Venerable sir, the Himalayas, the king of mountains, is more. The seven grains of gravel the size of mustard seeds are trifling. [138] They do not amount to a hundredth part, or a thousandth part, or a hundred thousandth part of the Himalayas, the king of mountains.
“So too, bhikkhus, for a noble disciple … of such great benefit is it to obtain the vision of the Dhamma.”
10 The Mountain (2)
At Sāvatthı̄. “Bhikkhus, suppose that the Himalayas, the king of mountains, would be destroyed and eliminated except for seven grains of gravel the size of mustard seeds. What do you think, bhikkhus, which is more: the portion of the Himalayas, the king of mountains, that has been destroyed and eliminated or the seven grains of gravel the size of mustard seeds that remain?”
“Venerable sir, the portion of the Himalayas, the king of mountains, that has been destroyed and eliminated is more. The seven grains of gravel the size of mustard seeds that remain are trifling. They do not amount to a
hundredth part, or a thousandth part, or a hundred thousandth part of the portion of the Himalayas, the king of mountains, that has been destroyed and eliminated.”
“So too, bhikkhus, for a noble disciple, a person accomplished in view who has made the breakthrough, the suffering that has been destroyed and eliminated is more, while that which remains is trifling. The latter does not amount to a hundredth part, or a thousandth part, or a hundred thousandth part of the former mass of suffering that has been destroyed and eliminated, as there is a maximum of seven more lives. Of such great benefit, bhikkhus, is the breakthrough to the Dhamma, of such great benefit is it to obtain the vision of the Dhamma.”
11 The Mountain (3)
At Sāvatthı̄. [139] “Bhikkhus, suppose that a man would place on Sineru,221 the king of mountains, seven grains of gravel the size of mung beans. What do you think, bhikkhus, which is more: the seven grains of gravel the size of mung beans that have been placed there or Sineru, the king of mountains?”
“Venerable sir, Sineru, the king of mountains, is more. The seven grains of gravel the size of mung beans are trifling. They do not amount to a hundredth part, or a thousandth part, or a hundred thousandth part of Sineru, the king of mountains.”
“So too, bhikkhus, the achievements of ascetics, brahmins, and wanderers of other sects do not amount to a hundredth part, or a thousandth part, or a hundred thousandth part of the achievement of a noble disciple, a person accomplished in view who has made the breakthrough. So great in achievement, bhikkhus, is a person accomplished in view, so great in direct knowledge.”222
[140]
1
Font chữ:
Font chữ:
Chương Hai - Tương Ưng Minh Kiến
Dịch giả: Thích Minh ChâuI. Ðầu Ngón Tay (S.ii,133)
1) Như vầy tôi nghe.
Một thời Thế Tôn ở Sàvatthi, Jetavana, tại vườn ông Anàthapindika.
2) Rồi Thế Tôn lấy lên một ít bụi trên đầu móng tay rồi gọi các Tỷ-kheo:
-- Các Ông nghĩ thế nào, này các Tỷ-kheo, cái gì nhiều hơn, một ít bụi này Ta lấy lên trên đầu ngón tay, hay là quả đất lớn này?
3) -- Chính cái này, bạch Thế Tôn, là nhiều hơn, tức là quả đất lớn này. Ít hơn là một ít bụi được Thế Tôn lấy lên trên đầu ngón tay; không phải một trăm lần, không phải một ngàn lần, không phải một trăm ngàn lần có thể sánh bằng, khi so sánh quả đất lớn với một ít bụi được Thế Tôn lấy lên trên đầu ngón tay.
4) -- Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, đối với vị Thánh đệ tử đã chứng được kiến cụ túc, đối với người đã chứng được minh kiến, cái này là nhiều hơn, tức là khổ đã được đoạn tận, đã được diệt tận; ít hơn là khổ còn lại, không phải một trăm lần, không phải một ngàn lần, không phải một trăm ngàn lần, có thể sánh bằng khi so sánh với khổ uẩn trước đã được đoạn tận, đã được diệt tận, tức là bảy lần nhiều hơn.
5) Như vậy lợi ích lớn thay, này các Tỷ-kheo, là pháp minh kiến (Dhammà -sbhisamayo: pháp hiện quán); như vậy lợi ích lớn thay là chứng đắc pháp nhãn.
II. Hồ Sen (Tạp 5.7, Ðại 2,34a) (S.ii,134)
1) Trú ở Sàvatthi.
2) -- Này các Tỷ-kheo, ví như một hồ sen 50 do tuần bề dài, 50 do tuần bề rộng và 50 do tuần bề sâu, nước đầy tràn khiến con quạ có thể uống được. Từ nơi hồ sen ấy một người lấy nước lên với đầu ngọn cỏ. Các Ông nghĩ thế nào? Này các Tỷ-kheo, cái nào nhiều hơn, nước được lấy lên trên đầu ngọn cỏ, hay nước của hồ sen?
3) -- Chính cái này, bạch Thế Tôn, là nhiều hơn, tức là nước của hồ sen; ít hơn là nước được lấy lên trên đầu ngọn cỏ, không phải một trăm lần, không phải một ngàn lần, không phải một trăm ngàn lần, có thể sánh bằng khi so sánh nước của hồ sen với nước được lấy lên trên đầu ngọn cỏ.
4) -- Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, đối với bậc Thánh đệ tử đã chứng được kiến cụ túc, đối với người đã chứng được minh kiến, cái này là nhiều hơn, tức là khổ đã được đoạn tận, đã được diệt tận; ít hơn là khổ còn lại. Không phải một trăm lần, không phải một ngàn lần, không phải một trăm ngàn lần, có thể sánh bằng khi so sánh với khổ uẩn trước đã được đoạn tận, đã được diệt tận, tức là bảy lần nhiều hơn.
5) Như vậy lợi ích lớn thay, này các Tỷ-kheo, là pháp minh kiến; như vậy lợi ích lớn thay là chứng đắc pháp nhãn!
III. Nước Sông Hợp Dòng (Sii,134)
1) ... Trú ở Sàvatthi.
2) -- Này các Tỷ-kheo, ví như các con sông lớn này, cùng nhau đồng chảy, cùng nhau hợp dòng, như sông Gangà (sông Hằng), sông Yamunà, sông Aciravatii, sông Sarabhuu, sông Mahii. Từ chỗ các hợp dòng ấy, một người lấy lên hai hay ba giọt nước. Các Ông nghĩ thế nào, này các Tỷ-kheo, cái nào là nhiều hơn, hai hay ba giọt nước được lấy lên, hay là nước ở chỗ hợp dòng?
3) -- Chính cái này, bạch Thế Tôn, là nhiều hơn, tức là nước ở chỗ hợp dòng; ít hơn là hai ba giọt nước được lấy lên; không phải một trăm lần, không phải một ngàn lần, không phải một trăm ngàn lần, có thể sánh bằng khi so sánh nước ở chỗ hợp dòng với hai hay ba giọt nước được lấy lên.
4) Cũng vậy, này các Tỷ-kheo... (như trên)...
IV. Nước Sông Hợp Dòng (S.ii,135)
1) ... Trú ở Sàvatthi.
2) -- Này các Tỷ-kheo, ví như các con sông lớn này, cùng nhau đồng chảy, cùng nhau hợp dòng, như sông Gangà, sông Yamunà, sông Aciravatì, sông Sarabhuu, sông Mahì; nước các sông ấy đi đến đoạn tận, diệt tận, chỉ trừ hai hay ba giọt nước, các Ông nghĩ thế nào? Này các Tỷ-kheo, cái gì nhiều hơn, nước sông hợp dòng đi đến đoạn tận, diệt tận, hay là hai hay ba giọt nước còn lại?
3) -- Chính cái này, bạch Thế Tôn, là nhiều hơn, tức là nước hợp dòng đi đến đoạn tận, diệt tận. Ít hơn là hai hay ba giọt nước còn lại. Không phải một trăm lần, không phải một ngàn lần, không phải một trăm ngàn lần, có thể sánh bằng khi so sánh nước sông hợp dòng đi đến đoạn tận, diệt tận với hai hay ba giọt nước còn lại.
4) -- Cũng vậy, này các Tỳ-kheo...
V. Quả Ðất (S.ii,135)
1) ... Trú ở Sàvatthi.
2) ... Ví như, này các Tỷ-kheo, có người đặt bảy cục đất tròn lớn bằng hột táo trên quả đất lớn. Này các Tỷ-kheo, các Ông nghĩ thế nào? Cái nào là nhiều hơn, bảy cục đất tròn to bằng hột táo được đặt trên quả đất, hay là quả đất lớn?
3) -- Chính cái này, bạch Thế Tôn, là nhiều hơn, tức là quả đất lớn. Ít hơn là bảy cục đất tròn to bằng hột táo được đặt trên quả đất. Không phải một trăm lần, không phải một ngàn lần, không phải một trăm ngàn lần, có thể sánh bằng khi so sánh quả đất lớn với bảy cục đất tròn được đặt trên quả đất.
4) -- Cũng vậy, này các Tỷ-kheo...
VI. Quả Ðất (S.ii,136)
1) ... Trú ở Sàvatthi.
2) -- Ví như, này các Tỷ-kheo, quả đất lớn đi đến đoạn tận, diệt tận, trừ bảy cục đất tròn lớn bằng hột táo. Các Ông nghĩ thế nào, này các Tỷ-kheo? Cái nào là nhiều hơn, quả đất lớn đi đến đoạn tận, diệt tận, hay là bảy cục đất tròn lớn bằng hột táo còn lại?
3) -- Chính cái này, bạch Thế Tôn, là nhiều hơn, tức là quả đất lớn đi đến đoạn tận, diệt tận. Ít hơn là bảy cục đất tròn lớn bằng hột táo còn lại. Không phải một trăm lần, không phải một ngàn lần, không phải một trăm ngàn lần, có thể sánh bằng khi so sánh quả đất lớn đi đến đoạn tận, diệt tận với bảy cục đất tròn lớn bằng hột táo còn lại.
4) -- Cũng vậy, này các Tỷ-kheo...
VII. Biển (S.ii,136)
1) ... Trú ở Sàvatthi.
2) -- Ví như, này các Tỷ-kheo, một người từ biển lớn lấy lên hai hay ba giọt nước. Các Ông nghĩ thế nào, này các Tỷ-kheo? Cái nào là nhiều hơn, hai hay ba giọt nước được lấy lên, hay là nước biển lớn?
3) -- Chính cái này, bạch Thế Tôn, là nhiều hơn, tức là nước biển lớn. Ít hơn là hai hay ba giọt nước được lấy lên. Không phải một trăm lần không phải một ngàn lần, không phải một trăm ngàn lần, có thể sánh bằng khi so sánh nước biển lớn với hai hay ba giọt nước được lấy lên.
4) -- Cũng vậy, này các Tỷ-kheo...
VIII. Biển (S.ii,137)
1) ... Trú ở Sàvatthi.
2) -- Ví như, này các Tỷ-kheo, biển lớn đi đến đoạn tận, diệt tận, trừ hai hay ba giọt nước. Các Ông nghĩ thế nào, này các Tỷ-kheo? Cái gì là nhiều hơn, nước biển lớn đi đến đoạn tận, diệt tận, hay là hai hay ba giọt nước còn lại?
3) -- Chính cái này, bạch Thế Tôn, là nhiều hơn, tức là nước của biển lớn đi đến đoạn tận, diệt tận. Ít hơn là hai hay ba giọt nước còn lại. Không phải một trăm lần, không phải một ngàn lần, không phải một trăm ngàn lần có thể sánh bằng, khi so sánh nước của biển lớn đi đến đoạn tận, diệt tận với hai hay ba giọt nước còn lại.
4) -- Cũng vậy, này các Tỷ-kheo...
IX. Ví Dụ Với Núi (S.ii,137)
1) ... Trú ở Sàvatthi.
2) -- Ví như, này các Tỷ-kheo, có người đặt bảy hòn sỏi lớn bằng hột cải trên vua núi Tuyết Sơn. Các Ông nghĩ thế nào, này các Tỷ-kheo? Cái nào là nhiều hơn? Bảy hòn sỏi lớn bằng hột cải này được đặt trên núi hay là vua núi Tuyết Sơn.
3) -- Chính cái này bạch Thế Tôn, là nhiều hơn, tức là vua núi Tuyết Sơn. Ít hơn là bảy hòn sỏi lớn bằng hột cải được đặt trên núi. Không phải một trăm lần, không phải một ngàn lần, không phải một trăm ngàn lần, có thể sánh bằng khi so sánh vua núi Tuyết Sơn với bảy hòn sỏi lớn bằng hột cải được đặt trên núi.
4) -- Cũng vậy, này các Tỷ-kheo...
X. Ví Dụ Núi (S.ii,138)
1) ... Trú ở Sàvatthi.
2) -- Ví như, này các Tỷ-kheo, núi Tuyết Sơn đi đến đoạn tận, diệt tận, chỉ còn lại bảy hòn sỏi lớn bằng hột cải. Các Ông nghĩ thế nào, này các Tỷ-kheo? Cái nào là nhiều hơn? Núi Tuyết Sơn đi đến đoạn tận, diệt tận hay là bảy hòn sỏi lớn bằng hột cải được còn lại?
3) -- Chính cái này, bạch Thế Tôn, là nhiều hơn, tức là núi Tuyết Sơn đi đến đoạn tận, diệt tận này. Ít hơn là bảy hòn sỏi lớn bằng hột cải còn lại này. Không phải một trăm lần, không phải một ngàn lần, không phải một trăm ngàn lần, có thể sánh bằng khi so sánh núi Tuyết Sơn đi đến đoạn tận, diệt tận với bảy hòn sỏi lớn bằng hột cải còn lại.
4) -- Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, đối với vị Thánh đệ tử đã chứng được kiến cụ túc, đối với người đã chứng được minh kiến, cái này nhiều hơn, tức là khổ đã được đoạn tận, diệt tận. Ít hơn là khổ còn lại. Không phải một trăm lần, không phải một ngàn lần, không phải một trăm ngàn lần, có thể sánh bằng khi so sánh với khổ uẩn trước đã được đoạn tận, tức là bảy lần nhiều hơn.
5) Như vậy lợi ích lớn thay, này các Tỷ-kheo, là pháp minh kiến; như vậy lợi ích lớn thay là chứng đắc pháp nhãn!
XI. Ví Dụ Núi (S.ii,138)
1) ... Trú ở Sàvatthi.
2) -- Ví như, này các Tỷ-kheo, các Ông đặt bảy hòn sỏi lớn bằng hột đậu trên vua núi Sineru (núi Tu-di). Các Ông nghĩ thế nào, này các Tỷ-kheo? Cái nào là nhiều hơn? Bảy hòn sỏi lớn bằng hạt đậu được đặt trên núi)hay là vua núi Sineru?
3) -- Chính cái này, bạch Thế Tôn, là nhiều hơn, tức là vua núi Sineru. Ít hơn là bảy hòn sỏi lớn bằng hột đậu được đặt trên núi. Không phải một trăm lần, không phải một ngàn lần, không phải một trăm ngàn lần có thể sánh bằng, khi so sánh vua núi Sineru với bảy hòn sỏi lớn bằng hột đậu được đặt trên núi.
4) -- Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, so sánh sự chứng đắc của vị Thánh đệ tử đã chứng kiến cụ túc, của người đã chứng minh kiến, thời sự chứng đắc của các hàng Sa-môn, Bà-la-môn, du sĩ ngoại đạo không bằng một trăm lần, không bằng một ngàn lần, không bằng một trăm ngàn lần.
5) Cũng vậy, chứng đắc lớn, này các Tỷ-kheo, là kiến cụ túc, là người đã chứng được đại trí như vậy.
Chapter II. Abhisamayasaṃyutta Connected Discourses on the Breakthrough
Translated by: Bhikkhu Boddhi1 The Fingernail
Thus have I heard. On one occasion the Blessed One was dwelling at Sāvatthı̄ in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s Park. Then the Blessed One took up a little bit of soil in his fingernail and addressed the bhikkhus thus:
“Bhikkhus, what do you think, which is more: the little bit of soil that I have taken up in my fingernail or this great earth?”
“Venerable sir, the great earth is more. The little bit of soil that the Blessed One has taken up in his fingernail is trifling. It does not amount to a hundredth part, or a thousandth part, or a hundred thousandth part of the great earth.”
“So too, bhikkhus, for a noble disciple, a person accomplished in view who has made the breakthrough, the suffering that has been destroyed and eliminated is more, while that which remains is trifling.218 The latter does not amount to a hundredth part, [134] or a thousandth part, or a hundred thousandth part of the former mass of suffering that has been destroyed and eliminated, as there is a maximum of seven more lives. Of such great benefit, bhikkhus, is the breakthrough to the Dhamma, of such great benefit is it to obtain the vision of the Dhamma.”219
2 The Pond
At Sāvatthı̄. “Bhikkhus, suppose there was a pond fifty yojanas long, fifty yojanas wide, and fifty yojanas deep, full of water, overflowing so that a crow could drink from it, and a man would draw out some water from it on the tip of a blade of kusa grass. What do you think, bhikkhus, which is more: the water drawn out on the tip of the blade of kusa grass or the water in the pond?”220
“Venerable sir, the water in the pond is more. The water drawn out on the tip of the blade of kusa grass is trifling. It does not amount to a hundredth part, or a thousandth part, or a hundred thousandth part of the water in the pond.”
“So too, bhikkhus, for a noble disciple, a person accomplished in view who has made the breakthrough, the suffering that has been destroyed and eliminated is more, while that which remains is trifling…. Of such great benefit, bhikkhus, is the breakthrough to the Dhamma, of such great benefit is it to obtain the vision of the Dhamma.”
3 Water at the Confluence (1)
At Sāvatthı̄. [135] “Bhikkhus, suppose that in the place where these great rivers meet and converge—that is, the Ganges, the Yamunā, the Aciravatı̄, the Sarabhū, and the Mahı̄—a man would draw out two or three drops of water. What do you think, bhikkhus, which is more: these two or three drops of water that have been drawn out or the water at the confluence?”
“Venerable sir, the water at the confluence is more. The two or three drops of water that have been drawn out are trifling. They do not amount to a hundredth part, or a thousandth part, or a hundred thousandth part of the water at the confluence.”
“So too, bhikkhus, for a noble disciple … of such great benefit is it to obtain the vision of the Dhamma.”
4 Water at the Confluence (2)
At Sāvatthı̄. “Bhikkhus, suppose that in the place where these great rivers meet and converge—that is, the Ganges, the Yamunā, the Aciravatı̄, the Sarabhū, and the Mahı̄—their water would be destroyed and eliminated except for two or three drops. What do you think, bhikkhus, which is more: the water at the confluence that has been destroyed and eliminated or the two or three drops of water that remain?”
“Venerable sir, the water at the confluence that has been destroyed and eliminated is more. The two or three drops of water that remain are trifling. They do not amount to a hundredth part, or a thousandth part, or a hundred thousandth part of the water that has been destroyed and eliminated.”
“So too, bhikkhus, for a noble disciple … of such great benefit is it to obtain the vision of the Dhamma.”
5 The Earth (1)
At Sāvatthı̄. [136] “Bhikkhus, suppose that a man would place seven little balls of clay the size of jujube kernels on the great earth. What do you think, bhikkhus, which is more: those seven little balls of clay the size of jujube kernels that have been placed there or the great earth?”
“Venerable sir, the great earth is more. The seven little balls of clay the size of jujube kernels are trifling. They do not amount to a hundredth part, or a thousandth part, or a hundred thousandth part of the great earth.”
“So too, bhikkhus, for a noble disciple … of such great benefit is it to obtain the vision of the Dhamma.”
6 The Earth (2)
At Sāvatthı̄. “Bhikkhus, suppose that the great earth would be destroyed and eliminated except for seven little balls of clay the size of jujube kernels. What do you think, bhikkhus, which is more: the great earth that has been
destroyed and eliminated or the seven little balls of clay the size of jujube kernels that remain?”
“Venerable sir, the great earth that has been destroyed and eliminated is more. The seven little balls of clay the size of jujube kernels that remain are trifling. They do not amount to a hundredth part, or a thousandth part, or a hundred thousandth part of the great earth that has been destroyed and eliminated.”
“So too, bhikkhus, for a noble disciple … of such great benefit is it to obtain the vision of the Dhamma.”
7 The Ocean (1)
At Sāvatthı̄. “Bhikkhus, suppose that a man would draw out two or three drops of water from the great ocean. What do you think, bhikkhus, which is more: the two or three drops of water that have been drawn out or the water in the great ocean?” [137]
“Venerable sir, the water in the great ocean is more. The two or three drops of water that have been drawn out are trifling. They do not amount to a hundredth part, or a thousandth part, or a hundred thousandth part of the water in the great ocean.”
“So too, bhikkhus, for a noble disciple … of such great benefit is it to obtain the vision of the Dhamma.”
8 The Ocean (2)
At Sāvatthı̄. “Bhikkhus, suppose that the great ocean would be destroyed and eliminated except for two or three drops of water. What do you think, bhikkhus, which is more: the water in the great ocean that has been destroyed and eliminated or the two or three drops of water that remain?”
“Venerable sir, the water in the great ocean that has been destroyed and eliminated is more. The two or three drops of water that remain are trifling.
They do not amount to a hundredth part, or a thousandth part, or a hundred thousandth part of the water in the great ocean that has been destroyed and eliminated.”
“So too, bhikkhus, for a noble disciple … of such great benefit is it to obtain the vision of the Dhamma.”
9 The Mountain (1)
At Sāvatthı̄. “Bhikkhus, suppose that a man would place on the Himalayas, the king of mountains, seven grains of gravel the size of mustard seeds. What do you think, bhikkhus, which is more: the seven grains of gravel the size of mustard seeds that have been placed there or the Himalayas, the king of mountains?”
“Venerable sir, the Himalayas, the king of mountains, is more. The seven grains of gravel the size of mustard seeds are trifling. [138] They do not amount to a hundredth part, or a thousandth part, or a hundred thousandth part of the Himalayas, the king of mountains.
“So too, bhikkhus, for a noble disciple … of such great benefit is it to obtain the vision of the Dhamma.”
10 The Mountain (2)
At Sāvatthı̄. “Bhikkhus, suppose that the Himalayas, the king of mountains, would be destroyed and eliminated except for seven grains of gravel the size of mustard seeds. What do you think, bhikkhus, which is more: the portion of the Himalayas, the king of mountains, that has been destroyed and eliminated or the seven grains of gravel the size of mustard seeds that remain?”
“Venerable sir, the portion of the Himalayas, the king of mountains, that has been destroyed and eliminated is more. The seven grains of gravel the size of mustard seeds that remain are trifling. They do not amount to a
hundredth part, or a thousandth part, or a hundred thousandth part of the portion of the Himalayas, the king of mountains, that has been destroyed and eliminated.”
“So too, bhikkhus, for a noble disciple, a person accomplished in view who has made the breakthrough, the suffering that has been destroyed and eliminated is more, while that which remains is trifling. The latter does not amount to a hundredth part, or a thousandth part, or a hundred thousandth part of the former mass of suffering that has been destroyed and eliminated, as there is a maximum of seven more lives. Of such great benefit, bhikkhus, is the breakthrough to the Dhamma, of such great benefit is it to obtain the vision of the Dhamma.”
11 The Mountain (3)
At Sāvatthı̄. [139] “Bhikkhus, suppose that a man would place on Sineru,221 the king of mountains, seven grains of gravel the size of mung beans. What do you think, bhikkhus, which is more: the seven grains of gravel the size of mung beans that have been placed there or Sineru, the king of mountains?”
“Venerable sir, Sineru, the king of mountains, is more. The seven grains of gravel the size of mung beans are trifling. They do not amount to a hundredth part, or a thousandth part, or a hundred thousandth part of Sineru, the king of mountains.”
“So too, bhikkhus, the achievements of ascetics, brahmins, and wanderers of other sects do not amount to a hundredth part, or a thousandth part, or a hundred thousandth part of the achievement of a noble disciple, a person accomplished in view who has made the breakthrough. So great in achievement, bhikkhus, is a person accomplished in view, so great in direct knowledge.”222
[140]
1